-
کناره‌گیری از روابط اجتماعی، محدود بودن ابراز هیجانات، و بی‌تفاوتی نسبت به دیگران
اختلال شخصیت اسکیزوئید (SPD): نگاهی علمی و بالینی اختلال شخصیت اسکیزوئید یکی از اختلالات گروه A در طبقه‌بندی DSM-5 است. این اختلال با کناره‌گیری از روابط اجتماعی، سردی هیجانی، و بی‌تفاوتی نسبت به دیگران شناخته می‌شود. افراد مبتلا معمولاً منزوی، ساکت، و بی‌میل به روابط نزدیک هستند. اما برخلاف افسردگی، این انزوا برایشان آزاردهنده نیست.
✳️ ویژگی‌های بالینی اصلی
تمایل اندک یا نداشتن تمایل به روابط نزدیک، حتی با خانواده
ترجیح فعالیت‌های انفرادی
علاقه کم به روابط جنسی
لذت نبردن از بیشتر فعالیت‌ها
نداشتن دوستان صمیمی (جز خویشاوندان درجه اول)
بی‌تفاوتی نسبت به تحسین یا انتقاد
سردی عاطفی، فاصله‌گیری و ابراز محدود هیجانات
🔍 تفاوت با سایر اختلالات
در اختلال شخصیت اجتنابی، فرد تمایل به رابطه دارد اما از طرد شدن می‌ترسد.
در افسردگی اساسی، انزوا با احساس ناراحتی همراه است. اما در SPD فرد از تنهایی رنج نمی‌برد.
ختلال اسکیزوتایپی با باورهای جادویی و رفتارهای عجیب همراه است، در حالی که در SPD چنین ویژگی‌هایی دیده نمی‌شود.
🧬 سبب‌شناسی (Etiology)ژنتیک: شیوع بالاتر در بستگان بیماران اسکیزوفرنیک
تجربیات کودکی: طرد عاطفی یا والدین سرد
الگوهای شناختی: باورهایی مانند «رابطه با دیگران بی‌فایده یا خطرناک است»
🛠 درمان
روان‌درمانی فردی: افزایش آگاهی هیجانی و مهارت‌های اجتماعی
درمان مبتنی بر رابطه: ایجاد فضای امن درمانی
دارودرمانی: در صورت وجود علائم اضطراب یا افسردگی
آموزش مهارت‌های اجتماعی: به‌ویژه برای بهبود عملکرد شغلی یا بین‌فردی
📈 چشم‌انداز (Prognosis)
با وجود اینکه SPD یک اختلال پایدار شخصیتی است، اما درمان تدریجی می‌تواند به بهبود عملکرد اجتماعی کمک کند. در صورت عدم درمان، ممکن است فرد دچار انزوای شدید، مشکلات شغلی یا افسردگی همزمان شود.
منابع علمی
American Psychiatric Association (2013). DSM-5
Millon et al. (2004). Personality Disorders in Modern Life
Paris, J. (2015). Treatment of Personality Disorders
Livesley, W. J. (2001). Handbook of Personality Disorders
Kendler, K. S. (2006). American Journal of Psychiatry
