- خانه
- اختلال کندن مو- کندن پوست
-
کندن مو یا پوست: فقط یک عادت نیست، شاید اختلالی پنهان باشد…
کندن مکرر و کنترلنشدهی مو یا پوست ممکن است برای دیگران فقط یک «عادت بد» بهنظر برسد؛ اما در واقع، این رفتارها میتوانند نشانهی اختلالات روانپزشکی واقعی باشند که با اضطراب، شرم، پنهانکاری و پریشانی روانی همراهاند.
🧠 این اختلالات معمولاً ریشه در مغز، احساسات و توانایی کنترل تکانهها دارند.
🧩 دو اختلال همخانواده، اما مستقل: بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، این دو اختلال در طیف اختلالات وسواس فکری-عملی (OCD) قرار دارند:
🟣 اختلال کندن مو (Trichotillomania)
➤ کشیدن مکرر موها (سر، ابرو، مژه یا دیگر نقاط بدن)
➤ ریزش قابل توجه مو
➤ تلاشهای بینتیجه برای توقف رفتار
🔴 اختلال کندن پوست (Excoriation Disorder)
➤ کندن مکرر پوست (معمولاً صورت، دستها یا بازوها)
➤ ایجاد زخم، خونریزی یا جای زخم
➤ احساس تنش قبل از عمل و آرامش موقت بعد از آن
🧠 مغز، عادت و تکانهها
مطالعات نشان میدهند که در این اختلالات، عملکرد بخشهایی از مغز مانند قشر اوربیتوفرنتال و نواحی زیرقشری که با کنترل تکانه، تنظیم احساسات و پاداش مرتبطاند، متفاوت است. 🔬 همچنین عوامل ژنتیکی و شیوهی مقابله با استرس در کودکی نیز نقش مهمی دارند.
🚨 علائم هشداردهنده
✔️ انجام مکرر رفتار کندن مو یا پوست
✔️ ناتوانی در کنترل رفتار
✔️ احساس تنش قبل از عمل و رضایت موقت بعد از آن
✔️ پنهانکاری یا اجتناب از اجتماع
✔️ آسیب فیزیکی (زخم، عفونت، جای زخم)
⏳ اگر این رفتارها بیشتر از چند هفته ادامه پیدا کنند و زندگی روزمره را مختل کنند، مراجعه به روانپزشک الزامی است.
🧘♀️ درمان: بازآموزی مغز برای توقف خودآزاری ناخواسته
🧩 رواندرمانی:
درمان رفتاری مبتنی بر عادتشکنی (HRT) یکی از مؤثرترین روشهاست. در این روش
🔹 شناسایی موقعیتهای محرک
🔹 آموزش پاسخهای جایگزین
🔹 ایجاد تغییر در الگوهای رفتاری
🔸 درمانهای تکمیلی: CBT، ACT و ذهنآگاهی (MBCT) نیز اثربخش هستند.
💊 دارودرمانی:
🔹 داروهای ضد اضطراب (مانند SSRIها
) 🔹 مکملهایی مانند N-Acetylcysteine (NAC) 📌 توجه: اثر داروها ممکن است در هر فرد متفاوت باشد.
🌿 درمانهای مکمل:
✔️ استفاده از ابزارهای یادآور (مانند دستبند)
✔️ تکنیکهای حسی جایگزین (مثل توپ ضد استرس)
✔️ مراقبه و مدیتیشن
✔️ کاهش استرس
✔️ بررسی اختلالات همراه (OCD، ADHD، افسردگی)
جمعبندی:
این رفتارها «ضعف» نیستند؛ نشانهی نیاز به کمکاند بسیاری از افراد، سالها این رفتارها را پنهان میکنند و با احساس شرم زندگی میکنند. اما مداخلات علمی و تخصصی میتوانند راهی برای بازسازی درونی، خودمراقبتی و بازیابی اعتماد به نفس باشند. 🌱
منابع علمی:
American Psychiatric Association. (2013). DSM-5 Stein DJ, et al. (2006). J Clin Psychiatry Grant JE, et al. (2011). Am J Psychiatry
Edit Content