• خانه
  • اختلال کندن مو- کندن پوست
"تصویری از فردی که به طور غیرارادی و مکرر موهای سر یا بدن خود را می‌کند یا پوست خود را می‌خراشد. این تصویر نمایانگر اختلال کندن مو (تریکوتیلومانیا) و اختلال کندن پوست (دیسمورفوبیا) است که با رفتارهای تکراری و احساس اضطراب یا استرس در پی این اعمال همراه است."
  • کندن مکرر و کنترل‌نشده‌ی مو یا پوست ممکن است برای دیگران فقط یک «عادت بد» به‌نظر برسد؛ اما در واقع، این رفتارها می‌توانند نشانه‌ی اختلالات روانپزشکی واقعی باشند که با اضطراب، شرم، پنهان‌کاری و پریشانی روانی همراه‌اند.
    کندن مو یا پوست: فقط یک عادت نیست، شاید اختلالی پنهان باشد…

    کندن مکرر و کنترل‌نشده‌ی مو یا پوست ممکن است برای دیگران فقط یک «عادت بد» به‌نظر برسد؛ اما در واقع، این رفتارها می‌توانند نشانه‌ی اختلالات روانپزشکی واقعی باشند که با اضطراب، شرم، پنهان‌کاری و پریشانی روانی همراه‌اند.

🧠 این اختلالات معمولاً ریشه در مغز، احساسات و توانایی کنترل تکانه‌ها دارند.

🧩 دو اختلال هم‌خانواده، اما مستقل: بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، این دو اختلال در طیف اختلالات وسواس فکری-عملی (OCD) قرار دارند:

🟣 اختلال کندن مو (Trichotillomania)

     ➤ کشیدن مکرر موها (سر، ابرو، مژه یا دیگر نقاط بدن)
     ➤ ریزش قابل توجه مو
     ➤ تلاش‌های بی‌نتیجه برای توقف رفتار

🔴 اختلال کندن پوست (Excoriation Disorder)

     ➤ کندن مکرر پوست (معمولاً صورت، دست‌ها یا بازوها)
     ➤ ایجاد زخم، خونریزی یا جای زخم
     ➤ احساس تنش قبل از عمل و آرامش موقت بعد از آن

🧠 مغز، عادت و تکانه‌ها

مطالعات نشان می‌دهند که در این اختلالات، عملکرد بخش‌هایی از مغز مانند قشر اوربیتوفرنتال و نواحی زیرقشری که با کنترل تکانه، تنظیم احساسات و پاداش مرتبط‌اند، متفاوت است. 🔬 همچنین عوامل ژنتیکی و شیوه‌ی مقابله با استرس در کودکی نیز نقش مهمی دارند.

🚨 علائم هشداردهنده

     ✔️ انجام مکرر رفتار کندن مو یا پوست
     ✔️ ناتوانی در کنترل رفتار
     ✔️ احساس تنش قبل از عمل و رضایت موقت بعد از آن
     ✔️ پنهان‌کاری یا اجتناب از اجتماع
     ✔️ آسیب فیزیکی (زخم، عفونت، جای زخم)

 ⏳ اگر این رفتارها بیشتر از چند هفته ادامه پیدا کنند و زندگی روزمره را مختل کنند، مراجعه به روانپزشک الزامی است.

🧘‍♀️ درمان: بازآموزی مغز برای توقف خودآزاری ناخواسته

🧩 روان‌درمانی:

درمان رفتاری مبتنی بر عادت‌شکنی (HRT) یکی از مؤثرترین روش‌هاست. در این روش
      🔹 شناسایی موقعیت‌های محرک
      🔹 آموزش پاسخ‌های جایگزین
      🔹 ایجاد تغییر در الگوهای رفتاری
 🔸 درمان‌های تکمیلی: CBT، ACT و ذهن‌آگاهی (MBCT) نیز اثربخش هستند.

💊 دارودرمانی:

     🔹 داروهای ضد اضطراب (مانند SSRIها
)    🔹 مکمل‌هایی مانند N-Acetylcysteine (NAC) 📌 توجه: اثر داروها ممکن است در هر فرد متفاوت باشد.

🌿 درمان‌های مکمل:

     ✔️ استفاده از ابزارهای یادآور (مانند دستبند)
     ✔️ تکنیک‌های حسی جایگزین (مثل توپ ضد استرس)
     ✔️ مراقبه و مدیتیشن
     ✔️ کاهش استرس
     ✔️ بررسی اختلالات همراه (OCD، ADHD، افسردگی) 
جمع‌بندی: 
این رفتارها «ضعف» نیستند؛ نشانه‌ی نیاز به کمک‌اند بسیاری از افراد، سال‌ها این رفتارها را پنهان می‌کنند و با احساس شرم زندگی می‌کنند. اما مداخلات علمی و تخصصی می‌توانند راهی برای بازسازی درونی، خودمراقبتی و بازیابی اعتماد به نفس باشند. 🌱
 منابع علمی
  • American Psychiatric Association. (2013). DSM-5 Stein DJ, et al. (2006). J Clin Psychiatry Grant JE, et al. (2011). Am J Psychiatry
Edit Content
لوگوی رسمی وبسایت دکتر مرجان شکرانی متخصص اعصاب و روان